Hepatit B, hepatit türlerinden sadece biridir – hepatit kelimesi karaciğerin iltihaplanmasını ya da şişkinliğini açıklamak için kullanılan genel bir terimdir (‘hepa’ karaciğer ve ‘tit’ iltihaplanma anlamına gelir). Hepatite yakalanmanıza neden olacak birçok farklı durum vardır, bunlar:
• Hepatit B gibi bir virüs enfeksiyonu
• Vücudun kendi bağışıklık sisteminin yol açtığı hasarın bir sonucu olarak ( bu oto immün (bağışıklık) hepatiti olarak adlandırılır)
• Bazı ilaçların, kimyasalların ve diğer toksinlerin bir yan etkisi olarak
• Çok fazla alkol içmenin sonucu olarak ( alkol karaciğer hücreleri için toksiktir ve bu karaciğer hasarının en yaygın nedenidir)
Karaciğeri hasta eden çok sayıda virüs vardır. Bunlar hepatit A, B, C, D ve E‘dir. Bunların hepsi farklı tip virüslerdir. Bir virüs hayatta kalmak ve tekrar üremek için konak vücuttaki hücreleri kontrol etmeye ve bozmaya ihtiyaç duyan çok ufak bir partiküldür. Hepatit B kanla taşınan bir virüstür. Karaciğeri etkiler ve tahrip eder. Hepatit B çok bulaşıcıdır – HlV’den 100 kat daha bulaşıcıdır – ve en az 7 gün boyunca vücut dışında canlı kalabilir.
1. Hepatit A, B, C, D ve E arasındaki farklar nelerdir?
Hepatit A su kaynağının, atık su boşaltımının ve kişisel ve gıda hijyen standartlarının zayıf olduğu yerlerde yaygındır. Hepatit A tipik olarak suyun ve gıdanın virüs içeren atıkla kirletildiği zaman bulaşır. Bu hastalık kapan bir kişinin tuvalete gittikten sonra ellerini yıkamadığında gerçekleşebilir. Hepatit A tükürük ya da idrar ile bulaşmaz, çok nadiren kan yoluyla bulaşır. Çoğu kişi hepatit A’ya diğer tip viral hepatitlerden fazla yakalanır, fakat bu sonunda iyileşen akut bir enfeksiyondur. Hepatit A’ya yakalanan kişiler bir kaç hafta hasta hissedebilirler, fakat çoğu bir kaç ayda iyileşecektir. Çok nadiren, hastalık çok daha uzun sürebilir ve daha ciddi olabilir. Bir kişi Hepatit A’dan kurtulduğunda, bağışık hale gelir ve bu hastalığa tekrar yakalanmaz. Hepatit A için etkili bir aşı vardır.
Hepatit B kronik viral hepatitlerin en yaygın olan formudur. Enfeksiyonlu kanla temas yoluyla ve tükürük, meni ve vajinal sıvı gibi diğer vücutsal sıvıları, yoluyla bulaşır. Hepatit B anneden bebeğe geçebilir. Bulaşıcıdır ve en az yedi gün boyunca vücut dışında canlı kalabilir. Hepatit B’ye yakalanmış çoğu insan iyileşecektir, fakat yetişkin olarak enfekte olanların yaklaşık %5-10′u, enfeksiyon aylarca hatta yaşam boyunca sürebilir. Hepatit B için etkili bir aşı vardır.
Hepatit C kanın kanla teması yoluyla bulaşır. Çok bulaşıcıdır ve birkaç gün boyunca vücut dışında canlı kalabilir. Bu çok az miktarda bir kanın bile birini enfekte edebileceği anlamına gelir. Hepatit C enfeksiyonu olan kişiler hasta hissetmeden yıllarca virüsü taşıyabilir. Virüs çoktan karaciğere hasar verdiğinde hasta hissetmeye ve kendilerinde hepatit C olduğunu keşfetmeye başlayabilirler. Hepatit C için aşı yoktur.
Hepatit D (ayrıca delta virüsü olarak da bilinir) aynı zamanda hepatit B ile enfekteyseniz vücudunuzda hayatta kalabilen tamamlanmamış bir virüstür. Hepatit B ile aynı yollarla bulaşır. Aynı anda hepatit B ve hepatit D enfeksiyonu kapmışsanız, bu ‘koenfeksiyon’ olarak bilinir. Zaten hepatit B ile enfekte iseniz, ve ardından hepatit D enfeksiyonuna yakalanırsanız, Bu ‘süper-enfeksiyon’ olarak bilinir. Hepatit B ve D’nin birleşimi hepatit B’den daha ciddi olabilir. Hepatit B enfeksiyonlu değilseniz, o zaman hepatit B aşısı hepatit D enfeksiyonunu engelleyecektir. Hepatit B enfeksiyonlu iseniz, hepatit D ile olan süper-enfeksiyonu engelleyecek bir aşı yoktur.
Hepatit E hepatit A ile aynı yollarla bulaşır. Bununla birlikte, Güneydoğu Fransa’da yaban domuzunun insanlara hepatit E virüsü iletiminin önemli bir kaynağı olabileceği endişesi vardır. Hepatit E enfeksiyonlu kişiler bir kaç hafta iyi hissetmeyebilirler ve ardından iyileşirler. Hamile kadınlarda, virüsün karaciğer yetmezliğine yol açabilecek ciddi ve hızlıca bir hepatit formu oluşturma riski vardır. Artık hepatit E için aşı mevcuttur.
2. Hepatit B yaygın mıdır?
Hepatit B yaygındır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) dünya çapında yaklaşık 2 milyar insanın hayatlarının bir döneminde virüsle enfekte olduklarını tahmin etmektedir. Bu dünya nüfusunun yaklaşık üçte biridir. Yaklaşık 350 milyon kişi uzun süreli ya da kronik hepatit B ile yaşamaktadır. Yaklaşık her yıl 600.000 kişinin hepatit B’den öldüğü tahmin edilmektedir.
3. Hepatit B’ye en çok nerede yaygındır?
Hepatit B dünya çapında bulunur. Bununla birlikte, enfeksiyonun dağılımı farklı kıtalar arasında önemli ölçüde farklıdır. Hepatit B en çok Çin ve Asya’nın diğer kısımlarında yaygındır, buralarda %10′a kadar yetişkinler kronik olarak enfeksiyonludur. Ayrıca Afrika alt Sahara, Amazon ve doğunun güney kısımları ve orta Avrupa’da da yüksek yaygınlık vardır. Orta Doğu ve Hindistan Yarımadası’nda, tahmin edilen genel nüfusunun %2 ila 5 arası kronik enfeksiyonlu kişi vardır. Avrupa’da her yıl enfeksiyon kapan bir milyon insan olduğu tahmin edilmektedir.
Dünyanın hepatit B’nin yaygın olduğu kısımlarından insanların popülasyonun çoğunu oluşturduğu bazı şehir içi bölgelerde, daha yüksek enfeksiyon vakası mevcuttur.
Dünyanın hepatit B’nin yaygın olduğu kısımlarından insanların popülasyonun çoğunu oluşturduğu bazı şehir içi bölgelerde, daha yüksek enfeksiyon vakası mevcuttur.
4. En fazla riski kimler taşır?
Eğer virüse maruz kalmamışsanız ve başarılı şekilde aşılanmışsanız, böylece hepatiti B’ye yakalanma riskiniz çok düşüktür. Hepatit B’ye en çok yakalanma riski olan kişiler aşılanmayanlar ve aşağıdakilerden herhangi biridir:
• Enfeksiyonlu anneden doğan bebekler
• Enfeksiyonlu kişilerin eşleri, çocukları ve diğer hane üyeleri gibi yakın aile ve arkadaşları
• Enfeksiyonlu bir kişiden kan ürünü ya da vücutsal sıvı alan hastalar
• Böbrek diyaliz hastaları ve böbrek yetmezliği olanlar
• Hepatit B yaygınlığının yüksekten orta seviyeye olduğu ülkelere yolculuk yapan kişiler
• Seks işçileri
• Cinsel partnerlerini sıklıkla değiştiren kişiler, ya da erkeklerle cinsel ilişkisi olan erkekler
• Mahkumlar
• Hemşire, doktor, diş doktoru, sağlık bakım işçileri, laboratuvar çalışanları ve hapishane görevlileri gibi çalışma mahalleri risk altında olan kişiler
• Ciddi öğrenme güçlüğü olan insanlara yer sağlama işinde çalışan ve yaşayan kişiler
• Hepatit B yaygınlığının yüksekten orta seviyeye olduğu yerlerden çocuk edinen aileler
• Enfeksiyonlu kişilerin eşleri, çocukları ve diğer hane üyeleri gibi yakın aile ve arkadaşları
• Enfeksiyonlu bir kişiden kan ürünü ya da vücutsal sıvı alan hastalar
• Böbrek diyaliz hastaları ve böbrek yetmezliği olanlar
• Hepatit B yaygınlığının yüksekten orta seviyeye olduğu ülkelere yolculuk yapan kişiler
• Seks işçileri
• Cinsel partnerlerini sıklıkla değiştiren kişiler, ya da erkeklerle cinsel ilişkisi olan erkekler
• Mahkumlar
• Hemşire, doktor, diş doktoru, sağlık bakım işçileri, laboratuvar çalışanları ve hapishane görevlileri gibi çalışma mahalleri risk altında olan kişiler
• Ciddi öğrenme güçlüğü olan insanlara yer sağlama işinde çalışan ve yaşayan kişiler
• Hepatit B yaygınlığının yüksekten orta seviyeye olduğu yerlerden çocuk edinen aileler
5. Akut ve kronik hepatit B arasındaki fark nedir?
Hepatit B akut ya da kronik bir enfeksiyona neden olabilir. Akut bir enfeksiyon genellikle haftalar içinde ya da en fazla bir kaç ay içerisinde olmak üzere hızlıca iyileşebilir. Kronik bir enfeksiyon aylarca devam eder, hayatınızın geri kalanında da devam edebilir.
Hepatit B hastalarının hepsi akut enfeksiyon geliştirir ve yaklaşık %90′ı iyileşir. Bu bir kaç hafta ya da ay boyunca kötü hissedebilir ya da hissetmeyebilir ve ardından virüsten kurtulur anlamına gelir. Hepatit B’ye tekrar yakalanmazsınız ve başkasına geçirme şansı yoktur.
Bazı kişiler enfeksiyondan kurtulamayabilir ve virüs vücutta kalır. Buna kronik enfeksiyon denir. Kronik enfeksiyona sahipseniz hiç belirti göstermeyebilir. Fakat virüs kanınızda uzun süre kalacaktır. Karaciğer hastalığına yakalanabilir ya da yakalanmayabilirsiniz, fakat diğer insanlara virüsü yayma ihtimaliniz vardır. Kronik enfeksiyonlu kişilerin yaklaşık %25′i ciddi karaciğer hastalığına yakalanacaktır.
Hayatınızın erken dönemlerinde hepatiti B ile enfekte olmuşsanız, büyük olasılıkla kronik bir enfeksiyona yakalanmışsınızdır. 12 Aylığın altında enfeksiyon kapan küçük çocukların yaklaşık % 90′ı kronik bir enfeksiyona yakalanacaktır. Hepatit B’ye yakalanan yetişkinlerin yaklaşık % 10′unda kronik enfeksiyon gelişecektir.
Hepatit B hastalarının hepsi akut enfeksiyon geliştirir ve yaklaşık %90′ı iyileşir. Bu bir kaç hafta ya da ay boyunca kötü hissedebilir ya da hissetmeyebilir ve ardından virüsten kurtulur anlamına gelir. Hepatit B’ye tekrar yakalanmazsınız ve başkasına geçirme şansı yoktur.
Bazı kişiler enfeksiyondan kurtulamayabilir ve virüs vücutta kalır. Buna kronik enfeksiyon denir. Kronik enfeksiyona sahipseniz hiç belirti göstermeyebilir. Fakat virüs kanınızda uzun süre kalacaktır. Karaciğer hastalığına yakalanabilir ya da yakalanmayabilirsiniz, fakat diğer insanlara virüsü yayma ihtimaliniz vardır. Kronik enfeksiyonlu kişilerin yaklaşık %25′i ciddi karaciğer hastalığına yakalanacaktır.
Hayatınızın erken dönemlerinde hepatiti B ile enfekte olmuşsanız, büyük olasılıkla kronik bir enfeksiyona yakalanmışsınızdır. 12 Aylığın altında enfeksiyon kapan küçük çocukların yaklaşık % 90′ı kronik bir enfeksiyona yakalanacaktır. Hepatit B’ye yakalanan yetişkinlerin yaklaşık % 10′unda kronik enfeksiyon gelişecektir.
6. Hepatit B karaciğerimi nasıl etkiler?
Hepatit B virüsü karaciğer hücrelerinde çoğalırlar, fakat virüsün kendisi doğrudan karaciğer hasarına yol açmaz. Aksine, virüsün varlığı vücuttan virüsü yok etmeye ve enfeksiyondan kurtulmaya çalışan bir bağışıklık cevabını tetikler. Bu bağışıklık cevabı karaciğerin iltihaplanmasına ve karaciğer hücrelerine ciddi hasar verebilmesine neden olur. Karaciğer hücreleri hasar gördüğünde iyi çalışmayabilir ve ölebilirler. Bu karaciğerin yaralanmasına (karaciğerde skar oluşmasına) neden olabilir, ayrıca fibroz olarak da bilinir.
Zaman geçtikçe, karaciğerdeki bu tür hasarlar siroz ile sonuçlanabilir. Nodül olarak bilinen düzensiz şişlikler pürüzsüz karaciğer dokusunun yerini alır ve karaciğer sertleşir. Fibroz nedeniyle devam eden skarlaşma ile birlikte, bu etki karaciğerin normal fonksiyonlarını sağlayan sağlıklı hücrelerinin tükeneceği anlamına gelir. Bu, karaciğer nakli olunmazsa ölümcül olabilen karaciğer yetmezliğinin gelişmesine neden olabilir.
Eğer kronik bir hepatit B enfeksiyonunuz varsa, karaciğer kanserine yakalanma riskiniz çok büyüktür (hepatosellüler karsinom ya da HCC olarak da bilinir). Karaciğer kanserine siroz olduğunda ya da olmadığında da yakalanılabilir.
Virüsün büyümesini ve geniş ölçüde karaciğer hasarına neden olmasını engellemeye yardımcı olabilecek mevcut tedaviler mevcuttur.
Zaman geçtikçe, karaciğerdeki bu tür hasarlar siroz ile sonuçlanabilir. Nodül olarak bilinen düzensiz şişlikler pürüzsüz karaciğer dokusunun yerini alır ve karaciğer sertleşir. Fibroz nedeniyle devam eden skarlaşma ile birlikte, bu etki karaciğerin normal fonksiyonlarını sağlayan sağlıklı hücrelerinin tükeneceği anlamına gelir. Bu, karaciğer nakli olunmazsa ölümcül olabilen karaciğer yetmezliğinin gelişmesine neden olabilir.
Eğer kronik bir hepatit B enfeksiyonunuz varsa, karaciğer kanserine yakalanma riskiniz çok büyüktür (hepatosellüler karsinom ya da HCC olarak da bilinir). Karaciğer kanserine siroz olduğunda ya da olmadığında da yakalanılabilir.
Virüsün büyümesini ve geniş ölçüde karaciğer hasarına neden olmasını engellemeye yardımcı olabilecek mevcut tedaviler mevcuttur.
Kaynak: http://www.medikalakademi.com.tr/hepatit-b-nedir/#!
0 yorum:
Yorum Gönder