AĞRILI ADETAdet, her ergen ve menopoza girmemiş olan kadının yaklaşık ayda bir kez periyodik olarak gerçekleşen bir dönemdir. Bu dönem, her kadın için ayrı bir hususiyete sahiptir. Kimisi için normal bir şekilde ağrısız ya da hafif bir ağrı geçirilebilirken bazısı için hayatı zindan eden bir süreç haline dönüşebilir.
ADET SÜRECİNİN İŞLEYİŞİÜreme dönemindeki normal bir kadında her ay bir adet yumurta(ovum) üretilmektedir. Yumurtalıklarda üretilen bu yumurta için döl yatağında bir takım hazırlıklar yapılır. Amaç ise, yumurtanın döl yatağı çeperine tutunmasını sağlamaktır. Bu çerçevede döl yatağı çeperi kılcal damar bakımından zenginleştirilir, yumurtanın tutunabileceği bir kabarıklık meydana getirilir. Bu kısım, şayet döllenme meydana gelirse zigotun(döllenmiş yumurta) gelişip bebeğin olgunlaşacağı kısımdır.Konumuzu ilgilendiren kısım ise buradan sonrasıdır. Döllenmenin olmadığı durumda ise gerçekleştirilen hazırlıklar boşa yapılmış olur. Bu durumda sil- baştan tekrardan dölyatağında benzer oluşumlar meydana gelir. İşte, dölyatağındaki bu hazırlıkların parçalanması ile kanama meydana gelir. Bu kan bir kısım pıhtı ve doku parçaları ile birlikte vajinadan dışarı atılır. Bu parçalanma süreci kadına ağrı olarak yansır.
ADET SANCISI NEDEN OLUR?Ağrılı adet görme, tıp dilindedismenore olarak isimlendirilmektedir. Ağrılı adet adet döneminde meydana gelen kramp şeklindeki ağrılar demektir. Genellikle adet dönemi boyunca, rahim içerisine biriken kanın dışarı atılmasına bağlı olarak rahmin kasılmasına bağlı olan ağrıların hissedilmesidir. Bu ağrılardan burada etkili olan bazı hormonlar, bazı proteinler sorumlu tutulmaktadır.
Ağrılı adetin tek belirtisi elbette kramp tarzında ağrılar değildir. Buna bulantı, kusma, çok şiddetli karın şişliği, tuvalete gidememek, iştahsızlık baş ağrısı, sinirlilik vs. eşlik edebilir. Ağrılı adet sık sık tekrarlıyorsa, şiddeti gittikçe artıyorsa, her adet döneminizde günlük aktivitelerinizi kısıtlayacak hale geliyorsa ya da işinizi yapmasına engel oluyorsa mutlaka jinekoloğunuzu ziyaret etmeniz gerekir.
ACABA, NE KADAR AĞRI NORMAL?Adet görülmesinde sancı ve ağrı görülmesinin nedeni, rahim içerisinde kalan kanı boşaltmak için rahim kaslarının bazı hormonlarla kasılması sonrası oluşan bir durumdur. Primer ve sekonder ağrılı adet şeklinde olarak ikiye ayrılır.
Primer ağrılı adet görmesinde ağrının altında yatan başka bir hastalık yoktur. Genellikle bir iki adet döneminden sonra başlar ve 23 yaş civarında gittikçe azalır. Çoğu kadının görüşüne göre ise doğum yaptıktan sonra bu ağrıların azaldığı yönündedir.
Sekonder ağrılı adette ise ağrının sebebi olarak ise altta yatan başka bir hastalık vardır ve genellikle sekonder tip adetler adet başlamadan yani birkaç gün önce başlar. Adet sonrasında uzun bir süre devam eder. Ama primer dediğimiz birinci ağrılı adet ise genellikle adet başlarken veya başlamadan en fazla bir gün önce başlar ve adet döneminde iki gün içerisinde devam eder. Genellikle ağrı kesicilere cevap verir ve ya bunun alternatifi olarak ağrı kesicilere cevap vermezse doğum kontrol haplarına cevap verir.
Eğer ağrılı adet kişinin günlük aktivitelerini kısıtlıyorsa, yaşamdan zevk almasını engelliyorsa, her defasında doktora gitmesine neden oluyorsa, ağızdan alınacak ağrı kesicilere cevap vermiyorsa, iğnelere ihtiyaç duyuyorsa mutlaka bir doktora başvurması gerekir. Doktora başvurduğunda bunun sebebi araştırılıp primer mi yoksa sekonder mi olduğu öğrenilir. İlk önce kadına bir pelvik muayene yapılır arkasından çok basit bir yöntemle ultrasonografi ile altta yatan başka bir patolojik neden olup olmadığına bakılır.
AĞRILI ADET DOĞUMDAN SONRA DÜZELİR Mİ?Ağrılı adet görme, primer dismenore, altta yatan başka bir nedenin olmadığı durumlarda genellikle 25 yaşına doğru ve doğum yaptıktan sonra düzelmeye doğru gider, ağrılar azalır. Doğum yapmanın adet ağrıları üzerinde etkili olduğu doktorlar tarafından söylenir. Belki insanların biyolojik durumuna göre ağrılarla baş etme şekilleri de değişkenlik gösterebilir. Buna yaptıktan sonra da adet görülmediği için kadınların rahatladıkları düşünülmektedir. Her doğum yapanda da bu ağrılar geçecek diye düşünmek de doğru olmayacaktır.
AĞRILI ADET TEDAVİSİNormalde eğer primer dismenoreden(ağrılı adet) bahsediliyorsa, ağrı kesiciler etkili olmuyorsa doğum kontrol hapları %90 yakın çözüm sağlamaktadır. Eğer altta yatan başka bir patoloji varsa bu patolojiyi gidermeden ağrılı adet görmenin çözümü yoktur. Kronik pelvik ağrıya kadar giden ağrılı adet görmede kesin çözüm rahmin ve yumurtalıkların alınmasıdır. Ama bu altta yatan mevcut patolojilere göre davranılması gereken bir durumdur.
RAHATLAMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?Ağrılı adette basit yöntemlerle başa çıkabilirsiniz. Tabi ki patolojik bir durum mevcut değilse. İlk önce doktorunuza danışarak ağrı kesici kullanmaktan sakın korkmayın. Ağrı kesicilerin kısırlık yaptığı ve ağrı kesicilerin kanamayı azalttığı şeklinde toplum içinde yanlış yaygın bir inanış vardır. Kanamayı azalttığı doğrudur fakat patoljik sebep çıkartmaz ve kesinlikle kısır yapmaz. Gerekli durumlarda doktorlar kanamayı azaltmak için ağrı kesici kullandıkları durumlar da bulunmaktadır. Eğer ağrı kesiciler kullanılacaksa ağrının şiddetli olduğu zaman değil, bu durumdan önce başlanması gerektiği herkes tarafından bilinmelidir. Başlayan ağrıyı kesmek zordur ama ağrınızın başlayacağını hisseder hissetmez alırsanız ağrı kesiciyi daha fazla işe yarar ve daha az doz kullanmış olursunuz. Ne kadar sıklıkla kullanmalıyım? sorusunun cevabı ise eğer mevcut ağrı kesici midenize herhangi bir zarar vermiyorsa, ilacı kullanmanızda başka bir problem yoksa o zaman günde 1-2 tane alınabilir, tabi ki bunların dozajları da önemlidir. Aldığınız ağrı kesicinin tipine göre de dozaj değişkenlik gösterebilir. Kullanmadan önce doktora mutlaka danışılmalıdır.
kaynak:http://urlj.com/tuxx5y
